Niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości. Organizm człowieka dysponuje zapasami żelaza, dlatego pierwsze objawy niedokrwistości są trudne do zdiagnozowania. Dopiero w momencie wyczerpywania się zapasów własnych organizmu i pogłębiającego się niedoboru żelaza, co daje efekty kliniczne – obserwuje się obniżenie stężenia hemoglobiny oraz zmniejszenie objętości krwinek czerwonych.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza pojawia się przy stanach związanych z:
Podwyższone ryzyko niedokrwistości z niedoboru żelaza dotyczy:
W przypadku ciężkiej niedokrwistości, powodującej nasilone dolegliwości, dokonuje się transfuzji krwi w celu szybkiego uzupełnienia krwinek czerwonych. W pozostałych przypadkach stosuje się preparaty żelaza, które mogą być podawane parenteralnie (domięśniowo czy dożylnie) lub doustnie.
W przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza, zasadnicze postępowanie stanowi uzupełnianie tego pierwiastka w postaci preparatów zawierających żelazo. Preparaty lecznicze zawierają żelazo dwuwartościowe, ponieważ jest ono lepiej przyswajalne.
Średnie dzienne dawki żelaza przy uzupełnianiu niedoborów:
Dieta bogata w produkty zawierające żelazo stanowi ważny element uzupełniający terapii. Zmniejsza ryzyko wystąpienia niedokrwistości w najbardziej narażonych na nią grupach oraz zapobiega nawrotom choroby.
Efekt terapii
Po około 5-10 dniach leczenia można zaobserwować we krwi wzrost poziomu młodych postaci erytrocytów (retykulocytów). Pierwszą kontrolę morfologii krwi zaleca się wykonać po około 3-4 tygodniach leczenia. Leczenie prowadzi się przez kilka miesięcy od momentu wyrównania morfologii krwi, najczęściej 2 – 4, w celu odbudowania rezerw żelaza w organizmie.
Preparaty zawierające w swoim składzie żelazo należy przyjmować rano, najlepiej na czczo, na około 1 godzinę przed pierwszym posiłkiem, ponieważ wchłanianie żelaza przy pełnym żołądku zmniejsza się nawet o połowę.
Przyjmowanie preparatów żelaza i jego suplementację należy prowadzić pod kontrolą, gdyż nadmiar żelaza może być przyczyną działań niepożądanych oraz negatywnych konsekwencji zdrowotnych (hemosyderozy).
Stosowanie leczenia żelazem nie zawsze zawsze przynosi zamierzone efekty terapeutyczne. Jako główne przyczyny należy wymienić: