Witamina B1

Informacje podstawowe

Witamina B1, nazywana również tiaminą, została wyizolowana z otrębów ryżowych już w 1928 roku. Zbudowana jest z pierścienia pirymidynowego oraz tiazolowego połączonych ze sobą za pomocą grupy metylenowej. Zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Stanowi jedną z najmniej trwałych witamin. Tiamina ulega rozkładowi pod wpływem wysokiej temperatury, jest wrażliwa na działanie tlenu oraz promieni jonizujących. W środowisku zasadowym lub obojętnym do strat tej witaminy dochodzi już po 15 – 20 minutach gotowania. Proces ten przyspiesza się poprzez dodanie sody. Przemiał ziaren oraz inne procesy technologiczne powodują straty witaminy B1 nawet do 75%. Tiamina jest stabilna w środowisku kwaśnym oraz odporna na działanie promieni słonecznych. Podstawowym źródłem tiaminy w codziennej diecie są produkty zbożowe. 

Rola w organizmie

  • Koenzym wielu reakcji enzymatycznych kontrolujących przemiany węglowodanów, aminokwasów, procesy bioenergetyczne
  • Wchodzi w przemiany cylku pentozowego, prowadzącego do powstania rybozy, która stanowi element niezbędny do syntezy nukleotydów
  • Odgrywa znaczącą rolę w przenoszeniu impulsów nerwowych
  • Wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego

Nadmiar

  • Witamina B1 jest rozpuszczalna w wodzie, a co za tym jej nadmierne ilości usuwane są z organizmu wraz z moczem 

Niedobór

Niedobór witaminy B1 może powodować:

  • Uczucie zmęczenia
  • Drażliwość
  • Pogorszenie nastroju
  • Zaburzenia koncentracji
  • Nagromadzenia w mięśniach kwasu pirogronowego i mlekowego
  • Zwolnienia perystaltyki jelit

Przyczyną niedoborów tiaminy może być nadmierne spożywanie węglowodanów, przewlekła choroba alkoholowa oraz upośledzona reabsorpcja w nerkach lub stosowanie leków moczopędnych.

Przewlekłe niedobory tiaminy prowadzą do rozwoju choroby Beri Beri, która objawia się:

  • Zaburzeniami pracy układu nerwowego układu sercowo-naczyniowego
  • Nadciśnieniem tętniczym
  • Utratą apetytu
  • Utratą masy ciała
  • Zanikiem mięśni lub obrzękami

Informacje dodatkowe

Źródła tiaminy:

  • Drożdże
  • Soja
  • Mięso wieprzowe
  • Kasza gryczana
  • Suche nasiona roślin strączkowych
  • Płatki owsiane
  • Orzechy włoskie
  • Produkty pełnoziarniste

Zalecenia

Zapotrzebowanie na tiaminę na poziomie zalecanego spożycia dla różnych grup ludności:

Dzieci w wieku 1-3 lata 0,5 mg/d
Dzieci w wieku 4-6 lat 0,6 mg/d
Dzieci  w wieku 7-9 lat 0,9 mg/d
Chłopcy w wieku 10-12 lat 1,0 mg/d
Chłopcy w wieku 13-18 lat 1,2 mg/d
Dziewczęta w wieku 10-12 lat 1,0 mg/d
Dziewczęta w wieku 13-18 lat 1,1 mg/d
Mężczyźni 1,3 mg/d
Kobiety 1,1 mg/d
Kobiety w ciąży 1,4 mg/d
Kobiety karmiące piersią 1,5 mg/d

 

Zwróć uwagę

  • Zawarty w surowych rybach enzym - tiaminaza powoduje rozpad witaminy B1
  • Rośliny zawierające substancje takie jak taniny, m.in. liście herbaty, obniżają wchłanianie jelitowe tiaminy