Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

Informacje podstawowe

Kwas foliowy pełni ważną rolę w tworzeniu DNA (kwasu dezoksyrybonukleinowego). Jest także niezbędny w procesie tworzenia krwi. Jego niedobór przyczynia się do zaburzeń w dojrzewaniu czerwonych komórek krwi, które stają się bardzo duże, co prowadzi do niedokrwistości megaloblastycznej. Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego jest najczęściej spowodowana czynnikami bezpośrednio związanymi ze sposobem żywienia. 

Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego pojawia się najczęściej wśród:

• kobiet w ciąży
• osób w wieku podeszłym 
• osób nadużywających alkoholu
• osób stosujących leki przeciwepileptyczne lub zmniejszające kwasowość żołądka
• osób przyjmujących leki antykoncepcyjne
• osób cierpiących na niektóre choroby nowotworowe 

Czynniki ryzyka

Do czynników zwiększających ryzyko niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego należą:

• zbyt mało kwasu foliowego w diecie – małe spożycie zielonych warzyw, produktów świeżych, niedożywienie, żywienie pozajelitowe;
• upośledzone wchłanianie kwasu foliowego – choroba trzewna (celiakia), choroby przewodu pokarmowego;
• zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy – ciąża i okres laktacji, przewlekłe infekcje, choroby nowotworowe, choroby przebiegające ze stanem zapalnym
• zwiększona utrata kwasu foliowego - dializa otrzewnowa i hemodializa,
• marskość wątroby,
• choroba alkoholowa,
• pasożyty w jelitach,
• przewlekłe stosowanie niektórych leków – antagonistów kwasu foliowego: metotreksatu, leków przeciwpadaczkowych (fenytoina, barbiturany), trimetoprymu.

Leczenie

• W przypadku postępowania leczniczego niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego podaje się pacjentom preparaty zawierające kwas foliowy w dawce od 1 do 5 mg na dzień, do czasu unormowania wyników morfologii krwi. Następnie należy dbać bardzo o dietę bogatą w foliany, możliwe jest także włączenie do terapii dawka podtrzymującej (profilaktycznej) kwasu foliowego na poziomie 400 mikrogramów.

Postępowanie profilaktyczne

• Profilaktyczne podawanie kwasu foliowego jest zalecane w grupach podwyższonego ryzyka, przede wszystkim u kobiet planujących ciążę, w ciąży, karmiących piersią, u wcześniaków oraz pacjentów przyjmujących przewlekle leki wpływające niekorzystnie na wchłanianie lub metabolizm kwasu foliowego.

Zalecenia

Zapotrzebowanie na kwas foliowy w poszczególnych grupach wiekowych.

Zalecenia dietetyczne

Bogate w kwas foliowy są:

• warzywa zielone
• owoce
• produkty mleczne
• wątroba
• nerki
• produkty zbożowe (nasiona zbóż).

Zwróć uwagę

• Niekorzystny wpływ na kwas foliowy ma światło oraz wysoka temperatura, dlatego warto zwrócić uwagę na proces przygotowywania dań ze składników bogatych w foliany.