Przewlekła niewydolność nerek

Informacje podstawowe

Przewlekłą niewydolnością nerek (PNN) nazywa się zespół chorób rozwijających się w wyniku nieodwracalnego i postępującego uszkodzenia czynności nerek. Jest to przewlekły proces chorobowy, w następstwie którego dochodzi do upośledzenia funkcjonowania układu moczowego.

Przyczyny

Uszkodzenie ponad 60% miąższu nerkowego prowadzi do klinicznej manifestacji objawów przewlekłej niewydolności nerek. Na występowanie przewlekłej niewydolności nerek ma znaczenie wydłużenie znaczące wydłużenie życia oraz współtowarzyszenie innych chorób, przede wszystkim cukrzycy typu 2 oraz nadciśnienia tętniczego. Przyczyny można podzielić na:

  • pierwotne – genetyczne wady rozwojowe nerek, pierwotne zapalenie nerek o charakterze kłębuszkowym i śródmiąższowym
  • wtórne – cukrzyca, nadciśnienie, toczeń trzewny, amyloidoza, zakażenia nerek, zablokowanie odpływu moczu w wyniku kamicy, toksyczne efekty działania leków.

Klasyfikacja

Przebieg choroby – stadia przewlekłej niewydolności nerek (PNN) [1].

Stadium PNN

Stopień

uszkodzenia nerek

Wyniki

badań biochemicznych czynności nerek

Objawy

utajona

PNN

nerki funkcjonują prawidłowo w około 50%

- niewielkie lub zmniejszone GFR*             [ 60 - 89 ml/min/1,73m2]
- obniżenie klirensu kreatyniny                    [ < 50 mL/min]

  • wydalanie większej objętości moczu
  • oddawanie moczu w nocy

wyrównana PNN

nerki funkcjonują prawidłowo od 25% do  50%

 

- umiarkowane zmniejszenie GFR             [30 - 59 ml/min/1,73m2]
- obniżenie klirensu kreatyniny                 [25 - 50 mL/min]
- wzrost poziomu fosforanów
- obniżenie poziomu wapnia
przekroczone stężenie mocznika

  • wzmożone pragnienie
  • wydalanie większej objętości moczu
  • oddawanie moczu w nocy pojawia się nadciśnienie tętnicze i niedokrwistość

niewyrównana

PNN

nerki funkcjonują prawidłowo poniżej 25%

- duże zmniejszenie GFR
[ 15 - 29 ml/min/1,73m2]
- obniżenie klirensu kreatyniny
[ < 25 mL/min]
- duże zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej
- kwasica metaboliczna
- niedokrwistość

  • osłabienie, zmęczenie
  • nerwowość, drażliwość
  • zaburzenia koncentracji uwagi problemy z pamięcią
  • spadek masy ciała lub jej wzrost
  • zaburzenia snu
  • brak apetytu
  • zwiększone pragnienie
  • obrzęki
  • suchość i świąd skóry
  • zaburzenia widzenia
  • bóle kostno-stawowe
  • impotencja
  • niepłodność
  • zaburzenia miesiączkowania
  • obniżona odporność organizmu
  • niedokrwistość
  • nadciśnienie tętnicze

mocznica

nerki funkcjonują prawidłowo tylko w kilku procentach

 

- niewydolność nerek
- zmniejszenie GFR
[ < 15 ml/min/1,73m2]

 

  • liczne objawy kliniczne zagrażające życiu
  • konieczne leczenie dializami

*GFR – współczynnik przesączania kłębuszkowego

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne wykonywane podczas diagnostyki przewlekłej niewydolności nerek:

  • morfologia
  • glukoza
  • OB
  • stężenie sodu, wapnia, potasu, fosforu
  • oznaczenia kreatyniny, mocznika
  • badanie USG, EKG
  • urografia (podanie kontrastu)
  • tomografia komputerowa
  • w szczególnych przypadkach biopsja nerki.

Konsekwencje

Przewlekła niewydolność nerek może prowadzić do:

  • niedokrwistości
  • niedoborów wapnia.

Leczenie

  • Postępowanie terapeutyczne zależy od stopnia zaawansowania choroby. Celem leczenia jest zmniejszenie objawów i dolegliwości oraz zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby. Przy dobrej funkcji nerek włączone zostaje lecenie farmakologiczne oraz żywieniowe. Natomiast przy znacznej niewydolności nerek – w mocznicy - konieczne jest wprowadzenie leczenia nerkozastępczego (dializy).

Informacje dodatkowe

W PNN bardzo ważne jest monitorowanie przebiegu choroby, dlatego też pacjenci powinni:

  • codziennie rano mierzyć i zapisywać masę ciała
  • systematycznie badać ciśnienie krwi
  • ściśle kontrować ilość przyjmowanych płynów
  • mierzyć objętość wydalanego moczu